Trzeci tom z serii dzieł Melchiora Wańkowicza zbiera utwory o tematyce wojennej – „Strzępy epopei”, „Szpital w Cichiniczach” (na temat I wojny światowej oraz wojny polsko-bolszewickiej), „Wrzesień żagwiący”, „Po klęsce” (na temat II wojny światowej). W książce znajdziemy m.in. słynne reportaże „Westerplatte” i „Hubalczycy”.
Wstęp: dr Tadeusz Paweł Rutkowski
Posłowie: Aleksandra Ziółkowska-Boehm
Z punktu widzenia dzisiejszego czytelnika emocje Wańkowicza zawarte w opisie tragicznych dni wrześniowych stanowią kapitalny przekaz pozwalający na zrozumienie czym była agresja niemiecka, a następnie klęska wrześniowa i okupacja dla znacznej części polskiego społeczeństwa. Takiego wyrazistego przekazu nie dają najlepsze nawet monografie tego okresu a także znaczna część pisanych po latach relacji i wspomnień. Stąd reportaże wojenne Wańkowicza są lekturą obowiązkową dla wszystkich pragnących zrozumieć dylematy i odczucia Polaków w obu wojnach światowych.
Tadeusz Paweł Rutkowski
Wańkowicz miał niespotykany dar odtwarzania prawdy o wydarzeniach, które znał tylko ze słyszenia. Bóg obdarzył go niezwykle czułym uchem, którym potrafił z licznych opowieści naocznych świadków, nieraz bardzo sprzecznych ze sobą, wyłowić esencję tego, jak było w rzeczywistości.
Aleksander Małachowski
W 1999 roku powstał na podstawie "Szpitala w Cichiniczach" film Jerzego Wójcika "Wrota Europy". W rolach głównych wystąpiły: Alicja Bachleda-Curuś, Agnieszka Sitek oraz Kinga Preis. Po pokazie na festiwalu w Gdyni film zebrał dobre recenzje. Witold Sobociński dostał nagrodę za zdjęcia, Magdalena Tesławska za kostiumy, zaś muzyka Zygmunta Koniecznego nadała dodatkową wartość tej narracji, która jest rzadką w dzisiejszych czasach opowieścią o wartościach conradowskich.
Aleksandra Ziółkowska-Boehm
Z „poklęskowych” rozmów Wańkowicza z żołnierzami kampanii wrześniowej, z chęci polemiki zarówno z niemiecką propagandą, jak i społecznym odbiorem klęski, wyłonił się "Wrzesień Żagwiący" – zbiór zapisywanych na gorąco relacji uczestników walk, który w zamyśle pisarza służyć miał udokumentowaniu bohaterstwa polskiego żołnierza, pokazaniu, że kampania w Polsce nie była dla niemieckiego żołnierza 18 dniowym „spacerkiem”, a Polacy mieli i mają wolę walki, ulegając tylko przewadze technicznej i liczebnej przeciwnika. (…) Obraz kampanii wrześniowej wyłaniający się z tekstów Wańkowicza, to przede wszystkim ukazanie ludzi walczących wbrew wszystkiemu o wolność swojego kraju, mimo świadomości beznadziejności swojego poświęcenia i widma klęski. "Wrzesień żagwiący" jest tym bardziej wartościowym świadectwem epoki, że pisany na emigracji zachował autentyczność opisu sytuacji kraju napadniętego przez dwóch wrogów.
Tadeusz Paweł Rutkowski
Melchior Wańkowicz (1892-1974)
Wybitny polski pisarz, nazywany królem polskiego reportażu, jedna z największych indywidualności polskiej literatury XX wieku. W latach 1943-46 był korespondentem wojennym II Korpusu generała Andersa. W latach 1949-58 przebywał w USA, potem wrócił do kraju. W 1964 roku aresztowano go i wytoczono mu proces polityczny o „przesyłanie materiałów szkalujących Polskę Ludową”, o którym głośno było na całym świecie. Był ceniony za swoją nieugiętą postawę i kochany przez miliony czytelników.
Kolekcja dzieł Melchiora Wańkowicza
W ciągu trzech lat (2009-2011) ukaże się 16 tomów zbierających całą spuściznę literacką i publicystyczną króla reportażu. Każdy tom opatrzony będzie wstępem badacza lub specjalisty od twórczości Wańkowicza oraz posłowiem Aleksandry Ziółkowskiej-Boehm.
Harmonogram wydań dzieł Melchiora Wańkowicza
Spis treści
WSTĘP Tadeusz Paweł Rutkowski
STRZĘPY EPOPEI
OD AUTORA
PRZEDMOWA
I LEGIONOWA SZTAFETA
OPOWIADANIE PASIKA
WYPRAWA I ŚMIERĆ PUŁKOWNIKA MOŚCICKIEGO
ZWIĄZEK BRONI
NOC Z 21 NA 22 MAJA W 1. KORPUSIE WSCHODNIM
OSTATNIE SŁOWO
ROZKOSZNA PAŁA
„ŚMIAŁY” ODBIJA LWÓW
II STRZĘPY EPOPEI – ZŁĄCZONE!
1. BUDIONNY IDZIE
2. ODWRÓT
3. ZWYCIĘSTWO!
SZPITAL W CICHINICZACH
W NIEWOLI
WRZESIEŃ ŻAGWIĄCY
OD AUTORA
DYWERSJA NIEMIECKA W POLSCE
Okres „przyjaźni” polsko-niemieckiej
Tuż przed wojną
Wybuch wojny
PIERWSZE TRZY DNI WOJNY W GDAŃSKU
Zostają…
„Goście” przechodzą przez most
Immunitet
Zemsta
Tortury i morderstwa
Wyzwolenie
WESTERPLATTE
TE PIERWSZE WALKI
Pierwsze czołgi
Pierwsza gorycz
W opałach
Obrona mostu
DZIEJE KOMPANII SAPERSKIEJ
Jeszcze stawiam pod karabin
Masakra w lesie
Białe rękawiczki
Jak zające w kotle
Ponoć nasi biją w tarabany…
Odwet niemiecki
Cmentarzysko broni
JĘDREK, WITEK I ICH TYSIĄCE…
Opowiadanie Witka
Walka pod Kamionką Strumiłową
Hej! Gdzie to walczą jeszcze?
W armii generała Kleeberga
Ziemia zwraca broń…
Ucieczka z niewoli
Znowu pod bolszewikami
Dziecko!…
WALKA O POLSKIE NIEBO
Ogólne dane
Brygada obrony Warszawy
Lotnictwo w armii generała Bortnowskiego
Lotnictwo w armii generała Kutrzeby
Lotnictwo w armii generała Szylinga
Dzieje dywizjonu karasi
Z GENERAŁEM SOSNKOWSKIM
Dywizja Jeż
Generał Sosnkowski obejmuje komendę
Z odsieczą dla Lwowa
Pogrom Niemców pod Jaworowem
Boje pod Janowem
Przebicie się 11. Dywizji na Brzuchowice
Bój pod Brzuchowicami
Jak w 1863 roku…
Z GENERAŁEM ANDERSEM
Patrząc z Iraku wstecz…
Pierwsze dni wojny
W Płocku
Marsz pod Warszawę
Natarcie na Mińsk Mazowiecki
I znowu pięknie zorganizowana grupa
Przebicie się na Suchowolę
Walka o przeprawę
Marsz między niemiecką i rosyjską armią
Rozgrom Niemców
Walki z nasuwającą się armią Tiuleniewa
Ostatnie chwile grupy generała Andersa
Resztki 26. Pułku Ułanów i 9. DAK-u
A co z resztką batalionu majora Peruckiego
Losy generała Andersa po wrześniu
HUBALCZYCY
W nieznane
Pierwsza utarczka pod Maciejowicami
Dwie walki w Górach Świętokrzyskich
Będziemy pomostem między wrześniem i wiosną
Opały w Cisowniku
Ułani werbują, strzelcy maszerują – zaciągnę się…
Wilia i po wilii
Szkolenie i… niesubordynacja
Wielki bój pod Huciskami
Okrążenie pod Szałasami
„Trędowaci”
Śmierć Hubala
Epilog
PO KLĘSCE
ARTYKUŁ POD BOMBAMI
O WARSZAWIE – Z DALEKOŚCI…
OSTATNIA ROZMOWA Z BECKIEM I RYDZEM-ŚMIGŁYM
INNA TWARZ POLSKI
REPORTAŻE WOJENNE WAŃKOWICZA
Aleksandra Ziółkowska-Boehm
