„Fruwa twoja marynara” to opowieść o tym, jak w latach powojennych odradzał się jazz, ale nie tylko jazz, bo także piosenka, muzyka rozrywkowa, dancingowa, muzyka z restauracji i knajp. To opowieść o życiu muzyków, którzy to wszystko wtedy tworzyli. Wielu z nich znamy – Dudusia Matuszkiewicza, Kurylewicza, Komedę, Ptaszyna Wróblewskiego. O wielu zapominamy, sporo miejsca poświęciłem więc Cajmerowi, Wicharemu, Walaskowi. Są tu też postacie, o których milczą encyklopedie – Carmen Moreno, Henryk hrabia Rostworowski, Jerzy Tatarak, Włodzimierz Patuszyński. To również opowieść o pewnych wydarzeniach (festiwal młodzieży w Warszawie w roku 1955, sopockie festiwale jazzowe w latach 1956 i 1957) i zapomnianych miejscach (Czerwona Oberża, hotel Polonia, restauracja Kameralna).
Usuwa się powoli w cień świat ówczesnych knajp, dancingów, lokali, w których grano jazz i tzw. pół-jazz. Amerykańskie standardy, alkohol, awantury, lewe interesy, swing, literacka bohema, przedwojenni oficerowie, kobiety lekkiego obyczaju, papierosowy dym – takie było nocne życie naszych miast w latach czterdziestych i pięćdziesiątych: z jednej strony nowobogaccy, komunistyczna młodzież, działacze, z drugiej zaś waluciarze, wojskowi starej daty, poeci, pisarze, artyści, aktorzy, a nawet zanikająca arystokracja.
Piszę o bikiniarzach, chuliganach, aktywistach ZMP, o świecie kolorowych skarpetek Leopolda Tyrmanda, o tym, jak za granie jazzu usuwano ze szkoły, z uczelni, z akademików, a niejednego muzyka pobito.
Kiedy jazz przekroczył progi filharmonii, pojawił się rock and roll. Gwiazdami stali się tacy młodzi piosenkarze, jak Burano, Wyrobek, Tarnowski. Elektryczne gitary, skórzane kurtki, „Lucille”, „Mambo rock” – to nas porwało! Ale towarzysz Gierek w roku 1959 zabronił grania rock and rolla, aktywiści powiedzieli „nie”. Książka kończy się na roku 1960, tuż przed narodzinami polskiego big bitu i kolorowych zespołów.
Marek Gaszyński
Świat odradzającej się w latach powojennych muzyki. Przede wszystkim opisany jest jazz, ale także muzyka rozrywkowa. Oczywiście także sylwetki wyśmienitych muzyków, jak Matuszkiewicz, Kurtycz czy Komeda. Wiele zdjęć oddaje atmosferę niezwykłego świata minionej muzycznej epoki. Podano także wiele tekstów piosenek – polsko- i angielskojęzycznych. Polecam osobom, które muzykę chcą poznać nie tylko poprzez jej słuchanie, lecz w sposób bardziej wnikliwy, niemal naukowy. Jednocześnie dla wielu będzie to podróż do wspaniałych lat młodości.
Agnieszka Idzikowska, Premiery, styczeń 2007
