Książka przedstawia legendarnego barda czasów PRL, Jana Krzysztofa Kelusa, w rozmowie z dziennikarzem „Gazety Wyborczej”, Wojciechem Staszewskim.
Wywiad-rzeka uzupełniony jest wspomnieniowymi tekstami o formie bardziej artystycznej autorstwa samego Kelusa. Obejmuje okres od pierwszych buntów, przez próby wyrwania się z uwikłań w rzeczywistość Polski Ludowej i jawne działanie w opozycji, aż do chwili odejścia „kawał w bok od szosy głównej”.
Na pisanych ćwierć wieku temu piosenkach Janka Kelusa moje pokolenie uczyło się trudnej sztuki otwartego nazywania rzeczy, które pozwalano nam przedstawiać tylko w przebraniach i pseudonimach. Kiedy dziś słucham tych nagrań na nowo, widzę ze zdumieniem, jak bardzo potwierdza się stara prawda: historia ze swoimi błędami przemija, pozostaje – piosenka
Stanisław Barańczak
Piosenki Jana Krzysztofa Kelusa, dla mojego pokolenia już w połowie lat sześćdziesiątych legendarne, a dla „pokolenia ’68” boleśnie realistyczne, pozostają do dziś jedynym bodaj spełnieniem postulatów Zagajewskiego i Kornhausera: przedstawiają świat „nieprzedstawiony” PRL-u. Bez patosu i agresji, bez moralizatorstwa szkicują duchowy i materialny obraz utraty niewinności, bezsilnej goryczy, degradujących kompromisów, czasu ironii – ostatniej broni bezdomnych. Mimo to nie ulegają pokusie heroicznej beznadziei – jest w nich nostalgiczne ciepło, współczucie dla człowieka słabego, otumanionego przez system przymusów i pozorów, a przecież zdolnego do zachwytu i milości. Historyczny i obyczajowy konkret – szosa do Radomia, „maluch”, więzienna menażka – stają się w tych wierszach symbolem epoki, a naturalny sposób śpiewania JKK nadaje im walor prawdy trwalszej niż kontekst polityczny i muzyczne mody.
Jacek Kaczmarski
