Wykłady o obliczeniach

W latach 1983-86 Richard Feynman, jeden z największych fizyków XX wieku, wygłosił w California Institute of Technology cykl wykładów zatytułowany "Możliwości i ograniczenia maszyn liczących". Wykłady te mają już ponad dwadzieścia lat, ale większość materiału oparła się próbie czasu i ukazuje „Feynmanowskie” spojrzenie na wiele standardowych i kilka niestandardowych zagadnień związanych z maszynami liczącymi i informatyką. Znajdujemy wśród nich problem możliwości wykonania obliczeń, maszyny Turinga (lub, jak mawiał Feynman, „maszyny pana Turinga”), teorię informacji, twierdzenie Shannona, obliczanie odwracalne, termodynamikę obliczeń i fizykę układów scalonych. Całość stanowi wyjątkową analizę ograniczeń i możliwości komputerów, a publikacja wykładów została uznana za punkt zwrotny w rozwoju nowej, dynamicznie się rozwijającej dziedziny wiedzy: teorii informacji kwantowej. Wykłady o obliczeniach są ponadto ciekawą ilustracją metody prowadzenia badań przez Feynmana, który zwykł był mawiać: „Jeśli nie przestaniecie udowadniać tego, co zrobili już inni, nabierać pewności, komplikować rozwiązań – po prostu dla przyjemności – wtedy, pewnego dnia, rozejrzycie się, i stwierdzicie, że tego jeszcze nikt nie zrobił! To jest sposób zostania uczonym”.

Richard P. Feynman (1918–1988)

Laureat nagrody Nobla, profesor w California Institute of Technology, sformułował wiele fundamentalnych idei w fizyce, zwłaszcza w elektrodynamice kwantowej, kwantowej teorii pola i fizyce cząstek elementarnych.