„Rok Koguta”, najnowsza książka Guy Sormana, to barwny reportaż, a zarazem ciekawa opowieść o Chinach, i Chińczykach która powstała w wyniku wieloletniej fascynacji Autora historią i kulturą Państwa Środka.
Na próżno jednak szukać w niej opisu narodzin gospodarczej potęgi, bo Chiny potęgą – gospodarczą, militarną czy polityczną – wcale nie są, zaś Zachód ogląda je zbyt często z niezrozumiałym zaślepieniem. Chiny potęgą? Wszechmocne panowanie Komunistycznej Partii Chin, brak demokracji, wyzysk najbiedniejszych, bezprawie, dość prymitywna w gruncie rzeczy gospodarka udająca rynkową, mocarstwowe zapędy, wieczne powoływanie się na przejściowość – oto chińska rzeczywistość. Przestańmy wreszcie porównywać dawne Chiny z dzisiejszymi, proponuje Sorman. Porównajmy je raczej z państwami, takimi jak Indie, dopiero wtedy przekonamy się, co naprawdę są warte.
Sorman oddaje głos głównie tym, którym w Chinach powodzi się najgorzej: zwolennikom demokracji i bojownikom o prawa człowieka, przedstawicielom religii nieuznawanych przez władze, a także chłopom, tej przytłaczającej większości narodu, która według oficjalnego dyskursu partii komunistycznej stanowi elitę władzy – w rzeczywistości jednak jest często skazana na wieczną nędzę.
„Rok Koguta” – mówi Sorman – to „tylko zbiór relacji ze spotkań z niezłomnymi Chińczykami, spotkań, które odbyły się w 2005 roku – Roku Koguta”. Warto wysłuchać buntowników, żeby skończyć z fascynacją dla tyranów.
„Rok koguta” to znakomita książka. Guy Sorman naraził się chyba wszystkim świętym sinologii. I wszystkim miłośnikom zmyśleń o tym czym były Chiny za czasów misji jezuickich w XVII w., w epoce Mao i czym są dziś.
Adam Szostkiewicz, Polityka, 24 czerwca 2006
